تست ژنتیک یا تست دی‌ان‌ای (به انگلیسی: Genetic testing) عبارت از تجزیه و تحلیل DNA برای بررسی تغییرات در توالی DNA و بررسی تغییرات ساختاری در کروموزوم‌ها است. تست ژنتیک همچنین ممکن است شامل بررسی مولکول‌های RNA و مواردی چون میزان بیان ژن و بررسی پروتئین‌های تولیدی شود. این تست‌ها می‌تواند به‌منظور بررسی نسبت پدری و مادری، بررسی و تأیید خویشاوندی افراد و جهت شناسایی نیاکان افراد نیز انجام شود.
انواع مختلفی از تست‌های ژنتیک، به‌شرح زیر قابل انجام است:
آزمایش سل فری (cffDNA)
آزمایش سل فری یک آزمایش غیرتهاجمی (برای جنین) است. این آزمایش بر روی یک نمونه خون وریدی از مادر صورت می‌گیرد و می‌تواند اطلاعاتی در مورد جنین در اوایل بارداری ارائه دهد. این تست تا سال ۲۰۱۵، دقیق‌ترین و قابل‌اعتمادترین تست برای پیشبینی و تشخیص سندرم داون در جنین است.
غربال‌گری نوزادان
غربال‌گری نوزادان پس از تولد برای شناسایی اختلالات ژنتیکی است که در صورت تشخیص، می‌تواند در اوایل زندگی درمان شود. نمونه خون نوزادان، ۲۴–۴۸ ساعت پس از تولد از پاشنه پای نوزاد تهیه شده و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می‌شود. اگر نتایج غیرطبیعی حاصل شود، لزوماً به معنای این نیست که نوزاد دارای اختلال است و باید پس از غربال‌گری اولیه، آزمایش‌های تشخیصی اختصاصی و بررسی‌های دقیق‌تر برای تأیید بیماری نوزاد انجام شود.
تست تشخیصی
تست تشخیصی برای تشخیص یا رد یک وضعیت خاص ژنتیکی یا کروموزومی استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد، آزمایش ژنتیکی برای تأیید یک تشخیص زمانی که یک وضعیت خاص بر اساس جهش و علائم فیزیکی مشکوک است مورد استفاده قرار می‌گیرد. تست تشخیصی می‌تواند در هر زمان در طول زندگی فرد انجام شود، اما برای تمام ژن‌ها یا تمام شرایط ژنتیکی در دسترس نیست. نتایج یک آزمایش تشخیصی می‌تواند بر انتخاب‌های فردی در مورد مراقبت‌های بهداشتی و مدیریت بیماری تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به سابقه خانوادگی بیماری کلیوی پلی کیستیک (PKD) که درد یا رطوبت در شکم خود، خون در ادرار، ادرار مکرر، درد در طرف، عفونت ادراری یا سنگ کلیه می‌توانند تصمیم بگیرند که ژن‌هایشان را داشته باشند و نتیجه می‌تواند تشخیص PKD را تأیید کند.
تست تشخیص حاملی
تست حامل برای شناسایی افرادی که یک نسخه از جهش ژنی را حمل می‌کنند استفاده می‌شود که در دو نسخه، باعث اختلال ژنتیکی می‌شود. این نوع آزمایش برای افرادی که سابقه خانوادگی یک اختلال ژنتیکی دارند و به افرادی که در گروه‌های قومی با خطر بالاتری از شرایط ژنتیکی خاص هستند ارائه می‌شود. اگر هر دو والدین آزمایش می‌شوند، آزمون می‌تواند اطلاعاتی در مورد خطر زوجین داشتن یک کودک با شرایط ژنتیکی مثل فیبروز کیستیک ارائه کند.
تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی: روشهای تست ژنتیکی که بر روی جنین‌های انسان قبل از لانه گزینی انجام می‌شود به عنوان بخشی از روش لقاح آزمایشگاهی است. آزمایش‌های پیش از لانه گزینی هنگامی که افراد سعی می‌کنند کودک را از طریق لقاح آزمایشگاهی بگذرانند، استفاده می‌شود. تخمک از زن و اسپرم از مرد خارج می‌شوند و برای ایجاد جنین‌های متعدد خارج می‌شوند. جنین‌ها به صورت جداگانه برای ناهنجاری‌ها تجویز می‌شوند و کسانی که بدون ناهنجاری در رحم قرار می‌گیرند.
تشخیص پیش از تولد
برای تشخیص تغییرات در ژن‌های جنین یا کروموزوم قبل از تولد استفاده می‌شود. این نوع تست به زوج‌هایی با افزایش خطر ابتلا به یک کودک مبتلا به اختلال ژنتیکی یا کروموزومی ارائه می‌شود. در بعضی موارد، آزمایش پیش از زایمان می‌تواند یک عدم قطعیت زن و شوهر را کاهش دهد یا به آنها کمک کند تصمیم بگیرند که آیا حاملگی را قطع کنند یا خیر. با این وجود نمی‌تواند تمام اختلالات ارثی و نقصهای تولد را شناسایی کند. یک روش انجام یک آزمایش ژنتیکی قبل از تولد شامل آمنیوسنتز است که نمونه ای از مایعات را از کیسه آمنیوتیک مادر ۱۵ تا ۲۰ یا بیشتر هفته به بارداری برمی‌گرداند. سپس مایع برای ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون (Trisomy 21) و Trisomy 18 آزمایش می‌شود که می‌تواند منجر به مرگ نوزاد یا جنین شود. نتایج آزمون می‌تواند طی ۷–۱۴ روز پس از انجام آزمایش انجام شود. این روش در تشخیص و تشخیص ناهنجاری‌های کروموزوم جنین 99.4% دقیق است. اگرچه احتمال بروز سقط جنین در ارتباط با آمنیوسنتز وجود دارد، اما نرخ سقط جنین تنها 1 در 400 است. روش دیگری از آزمایش قبل از زایمان نمونه برداری Chorionic Villus (CVS) است. ویلی کوریون، طرح‌هایی از جفت است که آرایش ژنتیکی همانند نوزاد را انجام می‌دهند. در طی این روش تست قبل از تولد، یک نمونه از ویلی کوریونی از جفت منتقل می‌شود تا آزمایش شود. این آزمون از ۱۰ تا ۱۳ هفته قبل از بارداری انجام می‌شود و نتایج آماده ۷–۱۴ روز پس از آزمایش انجام می‌شود. آزمایش دیگری با استفاده از خون گرفته شده از بند ناف جنین، نمونه خون خون بند ناف پوستی است.
تست پدری
این نوع از آزمایش ژنتیک از نشانگرهای اختصاصی DNA بوده که برای شناسایی الگوهای مشابه یا مشابهت‌های ارثی بین افراد مرتبط استفاده می‌شود. بر اساس این واقعیت که همه ما نیمی از DNA ما را از پدر به ارث می‌بریم و نیمی از مادر.
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.